Hızlı nüfus artışı ve sınırlı tatlı su kaynaklarının giderek azalmasıyla, insanların ucuz ve temiz suya erişimi global bir sorun haline geldi. Özellikle temiz içme suyu kaynaklarından yoksun olan bölgelerin ve dezavantajlı grupların (savaş bölgeleri, göçmenler vb.) sağlıklı içme suyuna erişimi için birçok çözümler geliştirilmeye çalışılmaktadır.
Bu çözümlerin başında elbette suların arıtılarak insani tüketim amaçlarıyla kullanılabilir hale getirilmesi vardır. Arıtma sistemleri bu gibi amaçlar için hayati önem taşır ve profesyonel bir kurulum, kontrol ve denetim gerektirir. Bu sistemler hanede bireysel kullanıma sunulduğunda, önemli riskleri de beraberinde getirmektedir.
İddialı vaatler ve bilgi kirliliğine dikkat edilmeli
"Nobel ödüllü" cihazlar bile var!
Dikkat edilmesi gereken bir konu; cihazdaki tüm sistem öğelerinin FDA, NSF, WQA gibi önemli kuruluşlarca onaylı olmasıdır. Bazı markalar bu sertifikalara sahipken, bazılarının ise bu onayları olmadığı halde FDA, NSF, WQA ve benzeri kuruluşların ismini kullandıklarını görülebiliyor.
Hatta kullandıkları filtre sisteminin Nobel ödüllü olduğunu yazan örnekler dahi görebiliyoruz.
Beyan edilen sertifikaların doğru olup olmadığı, ilgili kurumların internet siteleri üzerinden kontrol edilebilir.
Pazarlama ve tanıtımlarında yapılan yanlış bilgilendirme
"Ticari kuruluşların evsel su arıtım cihazlarını pazarlarken yaygın olarak kullandığı yöntemlerden birisi; elektrotların normal çeşme veya damacana suyuna sokularak çalıştırıldığında (elektroliz işlemi yapıldığında) suyun sarımsı kahverengi bir renk almasıdır. Bu durum demir elementi ile klorun reaksiyonu sonucu meydana gelmektedir. Klorür iyonları suda normalde bulunması gereken iyonlardandır. Ters ozmoz sistemi ile çalışan artıma cihazları sudaki iyonları ve özellikle de klorürü daha çok tuttuklarından bu sularda renk değişimi ve çökelti olmayacaktır. Solusyonlarla yapılan test tanıtımlarında da benzer bir yöntem işlemektedir.
Arıtma cihazı kullanımını güvenli kılmak mümkün mü?
Evinizdeki suyun kalitesi ve kirletici değerleri iyi analiz edilmeli ve buna göre bir filtrasyon sistemi belirlenmelidir. Tüm bu analizler ise biraz maliyetli olacaktır ancak daha da önemlisi bölgelere göre özel tasarlanmış evsel arıtma cihazı temini teknik olarak mümkün değildir.
Kurulum sonrası ve kontrol periyotlarında hangi parametrelerle filtrasyonun etkinliğinin ve suyun kalitesinin doğrulandığı da çok önemlidir. Örneğin; Ağır metaller, mineraller (Ca, Mg vb.) ve bazı mikrobiyal parametreler (Toplam bakteri, Koliformlar, E.coli, Pseudomonas, Clostridium gibi) akredite laboratuvarda analiz ettirilmeli ve doğrulanmalıdır.
Bu cihazlarla ilgili yönetmeniz gereken önemli bir risk ise; özellikle belli bir kullanımdan sonra kontrol periyodu ve parametreleri belirlenerek bu periyotlarda giriş-çıkış su kalitesi ve kirletici değerleri ölçülerek, su kalitesi titizlikle takip edilmesidir.
Arıtma cihazı firmaları tüketicilere, genellikle 6 ayda bir kontrol/değişim önermektedir. Ancak esasen bu periyot kullanım sıklığınıza ve suyunuzun kirliliğine göre belirlenmelidir.
Bu kontrollerde hangi filtrelerin değiştirildiği, hangilerinin değiştirilmediği, değiştirilmeyen parçalara uygulanan sanitasyon prosedürü ve işlem sonrası suyun kalitesini doğrulayan analiz raporları olmalıdır.
Su Arıtma Cihazları'ndaki Sağlık Riskleri Neler?
Filtrasyon sistemleri, mikrobiyal ve kimyasal materyalle dolmaya başladıktan sonra sağlığı tehtid eder hale gelebilir. Filtreler; uygun periyotta değiştirilmezse (ki bunun için kesin bir süre yoktur, suyunuzun kirliliğine ve kullanım miktarınıza bağlı değişir), suyu temizlemek yerine kirletmeye başlayabilir. Bu durum, arıtma sistemlerinin hanede kullanımındaki en önemli risklerden biridir.
Arıtılmış su, içme ve yemeklerde kullanılan tek su kaynağı olduğunda, yani sudan alınması gereken minerallerden yoksun kalındığında bir takım sağlık riskleri de kaçınılmaz olmaktadır.
"Sağlıklı minerallerinden arıtılmış su tüketimi; kalp, damar ve kemik sağlığı problemleri, hipertansiyon, okul çağındaki çocuklarda büyüme geriliği, diş çürükleri ve yetişkin nüfusta bazı kanser türlerine neden olabilir."
Yapılan laboratuvar çalışmalarında evsel arıtım cihazlarının tamamının ilk birkaç ay kaliteli arıtım sağladığı, daha sonra mikrobiyolojik kirlenmenin başladığı, altıncı aydan sonra bütün cihazlarda üreme olduğu tespit edilmektedir.
Yararlanılan Kaynaklar;
https://info.nsf.org/Certified/DWTU/?utm_campaign=DonanimHaber&utm_medium=referral&utm_source
https://www.cdc.gov/healthywater/drinking/public/water_quality.html
https://www.foodandwaterwatch.org/2016/02/16/guide-to-safe-tap-water-and-water-filters/
https://cdn.istanbul.edu.tr/statics/subilimleri.istanbul.edu.tr/wp-
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1272
https://timesofindia.indiatimes.com/readersblog/ezhil/dangers-of-reverse-osmosis-ro-water-24279/
TAF Preventive Medicine Bulletin, 2009; Doç.Dr. Ö. Faruk Tekbaş Doç.Dr. Recai Oğur ; Evsel Su Arıtma Cihazlarına Dikkat